domingo, 31 de xullo de 2016

Sol e area

O deserto do Sáhara

O Sáhara é unha terra sen misterios,
amarela soedá de sol e area:
¿quen dixo que o Sol é a ledicia?
Nos oasis agroma o berro inútil
das palmeiras, orfas e vencidas
diante tanta impotencia e desespero.
Ninguén, mellor que os beduínos, sabe
o amiga que pode ser a nosa sombra.
As choivas de area asubían feroces
como enormes serpes monstruosas.
Neste ermo de area requeimada
unha vea de agua é flor exótica
recendendo frescura e fermosura.
Aquí, no deserto, un nunca sabe
se aquela figuración que vai ou vén
é duna, vento, caravana
ou un vermello espellismo alucinado.
Quen escribe estes versos,
tan amigo da choiva e do orballo,
ten soñado e maxinado o Sáhara
-e sentido a súa sede nos seus soños-
como unha terra que nunca tripará.

O camiño é unha nostalxia (1985)

Orfandade da noite

Noutro tempo pasado e lexendario,
o lobo era un medo puro e frío,
un sagrado terror, un arrepío,
un escuro poder extraordinario.

A noite foi misterio e marmurío,
espacio desmedido e temerario,
angustioso camiño dun calvario
quebradizo e inseguro como un fío.

O lobo era un gran ollo vixiante,
esculcando no Val cunha mirada
minuciosa, silandeira e abafante.

A noite quedou triste, orfa, calada:
non ten pavura nin medo alucinante
pois a noite, sen lobo, non é nada.

Sonetos ao Val de Quiroga (1988)


sábado, 30 de xullo de 2016

Gaivota

Nube, sal, rocha chumbenta,
sol e brisa,
pesada levedade:
os teus brazos son
azas longuísimas
que non puideron nunca
fatigar ao ar, teu vencedor,
¡ouh música de trebón,
trono de escuma!
Moi triste asunto é oír
eternamente ao mesmo mar,
máis é un fondo gozo,
un alto don dos deuses
ter, por único destino
e fiel amizade confidente,
unha soia gaivota. Soio unha.

A luz resucitada (1984)

venres, 29 de xullo de 2016

Camiño escuros

Ti, amada, ollas como vou morrendo
en anacos pequenos cada día
e nada podes facer para reterme
á beira túa feliz e confiado.
O teu amor, amiga, vai enchendo
o oco escuro da miña soedade.
Tamén ti
vas morrendo un anaco cada día,
sentindo
ese tempo fatal que leva á morte.
¡Nada podes facer por min
nin eu por ti!
¡Dáme a túa mao doce e sinxela!
¡Dáme sempre a túa mao, amiga miña!

Camiños de luz e sombra (2000)

xoves, 28 de xullo de 2016

Os ceros

Carta ao director dun banco

Señor Director: vostede sabe ben
que os números son xustos,
mouros, xeados, abraiantes.
Son unha sociedade limitada
anónima, triste, mercantil.
Somentes os ceros son humanos:
tenros, redondos, ben beitiños.
¡Se vostede puidera -hoxe tan só-
trebellar cos ceros, como as nenas
-milagre dos milagres-
trebellan, inocentes, cos seus aros!

Documentos persoais (1958)


mércores, 27 de xullo de 2016

Soneto ao río Miño

Ouh claro río Miño espello máxico
delicada canción granada espiga
alta e sutil ave canora
case tan real como un ensoño

o teu paso lento e ben medido
dende Mirapeixe a Tras da Santa
resoa nas carballeiras e nas agras
con necesario son de verso antigo

esa voz tan fonda irrepetíbel
-¿onde os caneiros e os muíños?-
aluma e clarifica a soedade

es xa raíz e nube xuntamente
parroquia dos peixes e os paxaros
e fundamento carnal do noso sangue

Escolma de poetas de Outeiro de Rei (1982)


martes, 26 de xullo de 2016

O territorio da intimidade

Poema á patria

A patria érguese no territorio
da nosa intimidade,
na nación
do noso sentimento colectivo,
aséntase na lembranza das
nosas victorias, esperanzas,
erros, ledicias e derrotas,
mantense
co esforzo popular,
loita, traballo, entrega fidel
e xenerosa.
A patria
faise día-a-día/intre-a-intre,
esforzo
                 a es-for-zo       luíndo
esta nosa fala que temos para
entendernos/com-prender-nos,
na que se dictarán as leises
e se contará a nosa historia
única-Historia-verdadeira,
o idioma común que usamos e
gastamos para escribir cartas,
panfletos, programas e canciós.
A nosa terra aínda non é nosa [...]

Poemas para construír unha patria (1977)

luns, 25 de xullo de 2016

Día da Patria Galega


Día da Patria Galega
o vintecinco de Xulio.
¡Lembramos a Castelao,
a Reboiras e o Medulio!

Os Irmandiños e Bóveda
van no noso corazón
coas inxustizas e aldraxes
que sofre a nosa nación.

Lembramos os emigrantes,
víctimas desa inxustiza
de ter que ir gañar o parn
a moi lonxe de Galiza.
Toda a patria é un tremor
dendes do mar deica a serra.
¡Vai de Tui a Ribadeo
e do Caurel a Fisterra...!

Coa nosa bandeira ao frente
non hemos retroceder.
¡Galia ten que ser ceibe!
¡Temos, irmaos, que vencer!

O vintecinco de Xulio
é a data máis fermosa:
¡Festa nacional galega
e Día da Patria nosa...!

As rúas do vento ceibe (1979)


domingo, 24 de xullo de 2016

O viño mouro

Viño mouro que semellas a noite
ou os roibós acesos do solpor,
don eucarístico e pagano
ao que o meu ceo da boca
coñece, saborea e ama.
Nesta vida feble e fuxidía
somentes temos tres compañas
fronte ao noso radical desamparo:
o amor, o viñiño e a amizade,
trindade perfecta
que fai do home existente
consciente de ser e de vivir.
¡Ouh viño, amigo e compañeiro,
esencia e flor da terra,
lume e forza do sol:
penetra, queima, abrasa
as miñas veas tépedas
e faime claro e ledo o corazón!

A luz resucitada (1984)

sábado, 23 de xullo de 2016

Os outeiros agarimados polo poeta

                 Hasparren
(Baixos Pirineos. País Vasco-francés)

Demoradas lecturas e ensoñaciós amadas
un día leváronme a Hasparren,
na compaña de Saleta e máis do Lois.
O pobo é pequeno, branco e verde.
Perfílanse, ao lonxe, os Pireneos
dunha cor entre azul e esmeralda.
Hasparren non é Francia:
os Baixos Pirineos son patria euskera,
óllase na xente, nas casas, na paisaxe.
Nun cantiño do pequeno cemiterio,
que ten algo de horto e de xardín,
dorme en paz da terra Francis Jammes.
Derriba da súa lápida deixamos,
con fonda tenrura emocionada,
as rosas da nosa admiración
e os caraveis do noso sentimento.
Nesta bisbarra, euskera e montañosa,
viven os soños do poeta. Sabémolo
porque son máis redondos os outeiros,
que el os luíu coa súa bondade
e agarimounos coa luz da súa mirada.
E o vento lembra sempre, sempre,
como se foran as cordas dunha lira,
as súas nevadas barbas patriarcais.

O camiño é unha nostalxia (1985)

venres, 22 de xullo de 2016

Canción da hora de ollar o televexo

Entre bocado e bocado,
sen saber que está comendo,
ten os ollos e os sentidos
virados ao televexo.
Traballa como unha besta
dezaseis horas arreo
para pagar os prazos
das letras do televexo.
Cando chega polas noites
rebentado como un boi
alcenden o seu televexo
e queda como un pasmón.
Pois o televexo dálle,
según lle oín explicar,
información e cultura
e non sei que cousas máis.
Olládeo coa boca aberta
atento a calquer concurso.
Olládeo tragando anuncios
e devorando programas.
Olládeo sentimental
cando sorrí a locutora:
¡o corazón dalle brincos
como cabra saltadora!
Cando remata a emisión
vai rendido hastra namais
¡E cai na cama pensando
nos programas de mañá!

Canciós do lusco ao fusco (1970)

xoves, 21 de xullo de 2016

Rubís vexetais

 Antergas vides chantadas no torrón
con tremendos desexos de viver:
estades sobor da terra a florecer
en borbollós de seiva e de paixón.

Ouh antergas vides, amigas do legón:
o pai Sol faivos tremer, ruborecer:
¡da lumareda inmortal do voso ser
deica a roseira mortal do corazón!

Venero as vosas formas complicadas
que semellan cobras, bestas, xabarís,
corpos, cabezas, maos, soños escuros.

Videiras de Quiroga, ben amadas
señoras miñas fermosas e xentís:
¡rebentade en rubís e tintos puros!

Sonetos ao Val de Quiroga (1988)

mércores, 20 de xullo de 2016

A emigración

Para ver marchar aos emigrantes
(íanse case todos polo mar)
nos tempos de denantes
somentes se había que achegar
a un porto calisqueira:
había alí tantísimo xentío
que semellaba unha feita
de dor e de arrepío.
Cando saía un vapor
para calquer lado
ía carregado
de mágoas e de dor.
Os labregos galegos
ían como cegos
a ser gomitados
en Bos Aires, A Habana, Nova York
ou a ser desembarcados
noutros portos menos nomeados.
Agora non é como denantes:
os emigrantes
non can en vapores
prá América soñada:
venden os seus suores
e as súas dores
a Europa cultivada,
industrializada
e supercivilizada.
Ou vanse para Bilbao,
que queda máis a mao,
e tamén para Madrid e Barcelona,
cidades de primeira, de boa sona,
nas que hai barrios turbios,
suburbios,
arrabales
e mínimos xornales
para emigrantes normales.

Versos para cantar en feiras e romaxes (1969)

martes, 19 de xullo de 2016

Elexía nº 6

Estou cego de pulos mortos.
Así que pade polo mundo,
afortunadamente
ninguén se lembrará de min
e ningún poeta
compoñerá unha elexía
-seguramente falsa-
ao meu relembro.
Eu ódiovos a todos:
non teño por que amarvos
porque vós non me destes nada,
nin eu tampouco nada vos pedín.
Vou morrendo pouco a pouco
e a ninguén lle importa
a miña agonía despreciábel.
Non son ninguén e é absurdo
que non queira morrer sen protestar.
Mellor que ser un home é ser
un anaco de luz decapitada.

Elexías á miña vida pequeniña (2004)


luns, 18 de xullo de 2016

Sol posuídor


Vrao

O tempo do Vrao é tempo do calor.
O traballo é moito e vai pesando
¡O sol non ten dó do labrador
e queima sen piedade xente e gando!
O sol

No Vrao o sol é chumbo derretido
e cae na terra pouco a pouco.
A terra, co calor, perde o sentido.
¡O sol posúe a terra como un louco!


Terra Chá (1954)


domingo, 17 de xullo de 2016

Oda de agradecemento ao noso tempo

Dou as máis emocionadas,
rendidas e reverentes
gracias aos técnicos,
aos políticos,
aos comerciantes
e aos tecnócratas
por este mundo
tan perfecto
e tan xusto
que me deron.
Agradecido, pois,
pola neveira,
polos pitos de granxa,
polas conservas en lata,
polos campos de fútbol,
polas poluciós atmosféricas,
polo televexo,
polo orde social
- unha periña en doce
e algo máis,-
polos plas de colonización
e desenrolo
e, sobor de todo,
por poñer ao noso alcance
o consumo masivo
de chicle e coca-cola.

Odes nun tempo de paz e alegría (1972)

sábado, 16 de xullo de 2016

Salgada sementeira

Sinxelas xerfas mariñas
brancas como os azahares:
¡levade as palabras miñas
pola longura dos mares!

Sementade todo o mar
co meu dicir natural
que ten brillos de luar,
zunidos de carballal.

A terra está tan gastada
que non pode coas canseiras.
¡Cómpre arar a mar salgada
e sementar só roseiras...!

Reclamo luz e inocencia
para unha verba ferida
pola vellez, a impotencia
e este absurdo da vida.

Compendio de orballos e incertezas (1991)

venres, 15 de xullo de 2016

A raíz

A nai era a vontade e a enteireza,
a voz dos devanceiros e da terra,
a loita, a teimosía, a xorda guerra
contra a preguiza, a fame e a pobreza.

E aínda a súa palabra clama e berra
axotando soidades e incerteza.
Logrou vencer desgracias e tristeza.
E sabía que o xusto, ás veces, erra.

Era a casa de pe: segura, ergueita.
A tradición firme, a liña dereita
como o cedro da horta ou a nogueira.

¡A nosa nai foi grao, flor e colleita!
¡Que existencia exemplar e verdadeira!
¡Que tarefa cumplida! ¡E que ben feita!

Sonetos á casa de Hortas (1997)

xoves, 14 de xullo de 2016

A cidade

A cidade ten castelo
e muralla medieval,
o museo ¡hai que velo!
e unha rúa principal.

¡Qué conxunto tan fermoso
con igrexas e xardís
e cun río caudaloso
veireado de xasmís...!

A cidade ten cafeses,
wiskia-clubs e polución,
cementerio con cipreses
e un fermoso Malecón.

A cidade ten escolas
e ten cines e teatros.
¡Ten duascentas parvacholas
e trescentos maragatos!

A cidade ten paseos,
barrios vellos, arrabais,
chavolismo, rañaceos
e gardas municipais.

A cidade nunca tivo
nin industria ou desenrolo
¡Soio un comercio cativo
e o seu consabido tolo...!

As rúas do vento ceibe (1979)

mércores, 13 de xullo de 2016

A Vaca

A señora Vaca
traballa na casa,
mantén a súa cría,
dá leite prá casa.

A señora Vaca
non dá descansado,
tira polo carro
e arrastra o arado.

A señora Vaca
-ten a cor teixa-
sofre en silencio
pro non se queixa.

A señora Vaca
vai do monte ao prado
e do prado ao curro
con ar resignado.

A señora Vaca
é humilde e mansa:
non sei que misterio
na súa ollada cansa!

Non sei que misterio
nos seus ollos quedos
que semellan feitos
de noites e medos!

Os soños na gaiola (1972)


martes, 12 de xullo de 2016

O norte

O meu pai era un home bo, paciente,
sinxelo, tolerante, preocupado
cos lerios do concello, co ganado
ou cunha viaxe súpeta e urxente.

Era o xefe do clan. O confidente.
O ser máis xeneroso, o confiado.
O amigo de respecto, o respectado.
Aquel no que fiaba toda a xente.

A vida foi, para el, un campo aberto
que sementou de luz e de alegría,
recolleitando amor, garimo certo.

Agora lembro ao pai na lonxanía...
E sinto a súa presencia tan de perto
que me sirve de exemplo, norte e guía.

Sonetos á casa de Hortas (1997)


luns, 11 de xullo de 2016

Terra Chá: monte e leiras

Monte raso

O monte raso tan só quer:
lavercas, carpazas, veredas
e unha fontiña pra ver
as nubes andando ou quedas.


Leiras

¡Qué xuntas están as leiras
nas agras a parolar!
¡Tan soio queres ós homes
que as veñen a sementar!

Terra Chá (1954)