mércores, 30 de novembro de 2016

Berra pola luz

Galicia outonal da decadencia,
fogueira de chama amortecida,
estraña lembranza amortecida,
mar ilimitado de paciencia.

Galiza vella, pobre herencia,
patria asoballada e ofendida,
mágoa arrepiante, sometida
a séculos de dor e impotencia.

Chanta, no fondo, boa semente,
impón o dereito de vivir
e ergue a túa voz iradamente.

Olla con firmeza o teu porvir.
¡Berra pola luz e pola xente
e comeza, sen máis, a combatir!

Poemas ao Outono (1977)

martes, 29 de novembro de 2016

O bardo e a aldraxe

Non estou cantando
o pasado do meu pobo,
nin escribindo
unha elexía.
Estoume laiando
con resentimento
e acedume,
con mágoa e odio,
por aquel tempo
no que o mel e o leite
eran ofrendados aos deuses.
Envexo o tempo no que
os poetas aínda
facían profecías
e o pobo sabía manexar
a fouce a bisarma.

Aldraxe contra a xistra (1973)


luns, 28 de novembro de 2016

Asubío

-Si.
-Si,
é un fráxil asubío
de cristal.
Non debes tocarlle,
que se quebra
ou pódese voltar
bágoa sinxela, ou neve;
neve pura, sen ventos
e sen chíos. Deixo só
co seu perfil de estrela clara.
Non lle toques:
pódese voltar eco solitario
e cecais o fas chorar
de señardade.
Anda quedo, non lle fales
que se pode
murchar o seu candor,
quedarse en nada.
Non o deixes voar nin ser
salaio.
Non.
Non: un asubío
non pode ser salaio.

Advento (1954)


domingo, 27 de novembro de 2016

Égloga para que floreza unha mimosa

Agardamos, con impaciencia e tremor,
a túa chegada para embebedarnos
co teu recendo escandaloso
e para encher os nosos ollos
coas túas puras chamas poderosas
que incendian ao mundo de alegría.
Ti desfás as atoutiñantes brétemas
e chamas polo azul, mimosa amiga.

As lúcidas lúas do Outono (1988)


sábado, 26 de novembro de 2016

Reclamación laboral


A profesión de poeta é
minoritaria, e sempre
estivo de baixa.
Un poeta non cobra.
Un poeta fai de balde
o seu traballo, e de
porparte, aínda
pon el o material
e as ferramentas.
Os nunca ben louvados
e aplaudidos
xogos florais
son insuficientes
e a competencia ponos
moito máis difíciles;
e, si esto non chegara,
hai especialistas
na producción en serie
e en cadea de toda
caste de versos, co que
a crise plantexada
xa chega ao paroxismo.
Pero un, erre que erre,
a pesar dos pesares,
tenlle lei ao oficio
e pide que a profesión
de poeta, dende vello
acreditada, chegue
-pois vaille sendo hora-
a estar regulamentada.

Haberá que ir pensando
en publicar un arancel
con dietas e taxas,
prohibindo o plaxio
descarado, a competencia
desleal, o intrusismo;
compre vixiar con rigor
a calidade das liras,
sonetos e cantigas
que saen ao mercado.
Se algún día se logra
o xusto regulamento
eiquí o interesado
consideren que este
seu servidor -solicitante
leva xa moitos anos
exercendo honradamente
a pouca productiva
profesión de poeta
co meirande entusiasmo;
sendo, polo tanto,
de evidente xustiza,
recoñecerlle, ademais
de adicación de cheo,
cinco lustros ben longos
de antigüidade.

Proba documental (1968)



venres, 25 de novembro de 2016

Astronauta

Astronauta destemido
que guías un foquetón:
¿non escoitas o bruído
do teu propio corazón?

Astronauta silandeiro
que non podes ir despacio:
¿dialogache cun luceiro
no teu viaxe ao espacio?

Ouh astronauta andador,
cando chegaches á lúa:
¿cecais sentiche temor
ap ver a súa terra núa...?

Di, astronauta: ¿qué escoitas
co teu sangue rumoroso
cando te perdes nas roitas
do espacio marabilloso...?

Astronauta, camiñante
dos camiños siderais:
¿hai algo máis importante
que os propios eidos natais?

Ouh astronauta valente:
¡di se non é valentía
estar vivindo coa xente
a vida de cada día...!

As rúas do vento ceibe (1979)


xoves, 24 de novembro de 2016

Portugal

Cheguei a Portugal co corazón na mao
na amante compaña de Saleta.
Percurei a Camões e a Camilo
e só atopei o mar diante de min.

¡Atopei o mar! E sempre o mar
escoitando aos piñeiros rumorosos.
O mar da epopea e dos naufraxios
eternamente deitado rente de ti.

¡Qué lonxe Angola e Mozambique!
Macao, case irreal, carne de soño.
E ti, meu Portugal, na beiramar,
dándolle as costas a sedenta Iberia.

En ti atopei os soños meus.
Recoñecín en ti o meu espírito.
Todo estaba tan perto ao corazón
que todo o corazón o adiviñara.

Comprendo, Portugal, a túa fachenda,
o teu sino arrepiante e grandioso.
O coitelo que levas chantado no espírito
fai escoar a tristura feita fado.

Non quero falar con Don Henrique,
nin de feitos gloriosos, memorábeis.
¡Só quero dicir que a túa saudade
é o reino que anceia a miña alma!

Remol (1970)


mércores, 23 de novembro de 2016

A miña tribo

Como andoriña que, un ano e outro ano,
volta ao mesmo lugar facer o niño
tamén eu volto sempre
ao amado torrón da miña tribo.
É doce, fermoso, emocionante
recoñecer homes, recendos e camiños,
familiares campanas, vellos soños
que un coidaba mortos e enterrados,
perdidos nun alén de sombra e nada.
Esta, e non outra, é a miña terra
na que acouga o meu canso corazón,
a que coñece e ama o meu espírito.
Cando non teño diante dos meus ollos
a presencia total, terreal e carnal
da miña tribo: os soños meus
percorren, un a un, os sus recunchos
e son eu, entón, lameiro e labradío,
camelia e toxo, eido familiar;
lembranza e luz dos defuntiños;
onda, murmurio e espadana do Miño;
voz parroquial; aquel carballo vello
que vive no Curro do Cepelo,
furado polo peto, para que o vento
se poida agachar nos seus buratos.
Ou son cedro, amigo dos paxaros,
que meu avó plantou na horta de Hortas.

O camiño é unha nostalxia (1983)

martes, 22 de novembro de 2016

Arcadia

Durante toda a miña vida andei
a soñar, longa e fondamente,
coa Arcadia marabillosa, lonxana
e lexendaria.
Viaxei á Grecia
e, con ollos atentos e avarentos,
contemplei a Arcadia: é unha
paisaxe de oliveiras e penedos,
gris e brava, onde hai un pobo,
pequeno e miserento, chamado
Paradisus: nada menos.
Todo
era árido, pobre e desolado.
Entón pechei os ollos cara afora
e abrinos cara adentro.
E puiden
ollar a Arcadia feliz e verdadeira.

Oráculos cara cavaliños do demo (1986)


luns, 21 de novembro de 2016

Camiños

Feitos de terra e pasadas,
camiños, vellos camiños.
¡Cantas arelas gastadas!
¡Cantos ignotos destiños!

Camiños, camiños vellos...
Camiños anchos, estreitos.
¡Arquivos, cinza, espellos!
¡Memorias de moitos feitos!

¡Camiños ledos e amados!
¡Camiños que van e vén!
¡Tristes camiños calados
non tripados por ninguén!

Camiños fondos que eu sei.
Camiños meus, tan cordiais
¡que ides de Outeiro de Rei
a morrer ao nunca máis...!

Compendio de orballos e incertezas (1991)


domingo, 20 de novembro de 2016

Égloga da soedade máis pequena

Aquela soedade semellaba
un silencio. Distinguíase
polo seu rumor lonxano
de muíño, arquivado
nos lonxes bretemosos
da lembranza e aceso
polos esvaídos ouros
dun solpor que iluminou
a nosa fonda melancolía
máis escura. Era unha
soedade pequeniña: boa
para acompañar esas horas
silandeiras, nas que
unha vaga tenrura envolve
ao noso corazón aterecido.

As lúcidas lúas do Outono (1988)


sábado, 19 de novembro de 2016

Tempos de alerta

Son tempos de alerta e de velar,
de recibir de pé ao novo día,
festexar o esplendor do meridía
e comenzar, en firme, a labourar.

No Outono é sazón de sementar
claridade, fulgor e valentía,
acender o luceiro que nos guía
e preparar as armas e loitar.

Non nos abonda, non, o pan e o viño
que bebemos ao quente da lareira
mentres oulan os lobos no camiño.

Pois nós somos semente verdadeira,
altísima razón, claro destiño
que erguemos a Galiza por bandeira.

Poemas ao Outono (1977)


venres, 18 de novembro de 2016

A cerva e a estrela

              IX

Cerva que vas á fontela
percurar a auga fría
onde agroma a luz do día
e se reflexa unha estrela.

Estrela e cervo, recendo
a bosque na primaveira.
Única cousa certeira:
¡aquelo que imos perdendo!

Miña cerva namorada:
¡considera a túa ferida
pola que che fuxe a vida
de maneira apresurada!

Pois o monteiro maior
que anda nunha cantiga:
¡ten unha lanza inimiga
que non entende de amor!

Compendio de orballos e incertezas (1991)

xoves, 17 de novembro de 2016

Mensaxeira fuxidía

Bolboreta

Bolboreta: vas, vés, volves
a ir e volves a fuxir
voando en círculo, indo,
vindo, voando de novo
e outra vez revoando
nun espazo reducido,
sempre arredor da luza
que te acena e chama
con fulgor irresistíbel,
coa súa chama mortal
que te aniquila,
¡ouh pequena, delicada,
fráxil bolboreta voadora:
don, oferenda, mensaxeira,
do deus dos intres fuxidíos!

A luz resucitada (1984)

mércores, 16 de novembro de 2016

A cunca

Todas as cuncas gardan o calor
dos dedos do alfareiro e un
escuro e tépedo tremor humano
emocionado. A cunca ten senso
cando un viño nobre a enche
e a reborda. A cunca é barro
irmao daa nosa arxila feble,
ollo da noite, breve materia
quebradiza case como o soño,
pozo para afogar a dor, colo
materno das pingas do orballo,
mao para ofrecer a tenrura,
leve pucharquiña baleira.

Versos do lume e do vagalume (1981)

martes, 15 de novembro de 2016

Xeringonza tipical

Ollade esta antroidada: son galegos,
xente do pobo, sinxela e moi normal.
Olládeos, como un fato de borregos,
falando o seu castrapo “tipical”.

Exprésanse nunha estraña xerigonza,
van falando un idioma que non hai.
E senten gran reparo, gran vergonza,
en falar, como é debido, a fala nai.

Ollade aos moi paletos e cretinos
ladrando o seu castrapo por aí,
intentando ser lidos, cultos, finos,
imitando aos “castizos” de Madrí.

Eles, pobres, non poden ser culpados
polo seu idioma, tristeiro e anormal.
A culpa é de quen di: “Sede educados,
que falar en galego está moi mal...”

Canciós do lusco ao fusco (1970)

luns, 14 de novembro de 2016

Disconformidade

            V
Xa me doe o testo
e máis a testa
de contemplar,
aturar
e escoitar
a tanto besto
e a tanta besta.
Estou contra o texto,
o contesto
e o pretexto.
Estou contra o en, o in, o an,
contra a falta de pan
e máis de viño,
contra o que sigue
e persigue
tan soio o seu camiño.
Contra o claro, o escuro,
o verde e o maduro.
¡Estou que non aturo!
E, mentras fumo o meu puro,
como son home honesto,
escoitádeme esto:
“¡protesto!
                 ¡¡Protesto!!
                                   ¡¡¡PROTESTO!!!”

Escolma de poetas de Outeiro de Rei (1982)

domingo, 13 de novembro de 2016

Acender unha fogueira

Para ollarnos sen pó ou lixadura
-comparábel só a unha esterqueira-
temos de acender unha fogueira,
queimar a miseria e a tristura.

O azul, rodeado de brancura,
que se olla tremando na bandeira
é a Terra sen odio nin xenreira
vivindo nun Outono de amargura.

¡Meu povo desvalido e alleado,
labrego, emigrante e proletario,
famento de pan e de Galiza...!

¡Eu pido un futuro ilusionado,
un porvir urxente e necesario
e estalos de ira e de xustiza!

Poemas ao Outono (1977)

sábado, 12 de novembro de 2016

Poema chamado Margarita Ledo Andión

a leda margarita ledo
é o símbolo vermello,
qué ledicia,
bandeira, verba
escura/clara/popular
da terra chá,
                     recendo
a uz e labradío,
                     ceibe
laverca chiadora,
                     voz de
mil ríos cantareiros
que conflúen no miño
vía/vea/arteria
vital/vivificante
da nosa patria,
                      boi
pousón/forte/poderoso
que percorre o corpo
de Galiza,
                  berrando
luz anunciadora dos
tempos son chegados:
afiar fouces=espirais
cintilantes como vermellas
estrelas cegadoras,
comezar, sen máis,
a seiturar herbas
zu-
       ga-
              do-
                     ras,
ruís/parasitarias
que cobren=acubillan
á nosa nación colonizada.

Poemas para construír unha patria (1977)


venres, 11 de novembro de 2016

A brétema

De San Martiño a Febreiro
son días de neboeiro.
Non hai brétema como esta:
é fría como a xeada.
Brétema pingona e mesta
como a noite de pechada.
Néboas que non se dan ido
mentres que dura o Inverno.
¡Semellan fume saído
das entrañas do inferno!
De San Martiño a Febreiro
son días de neboeiro.

Terra Chá (1954)

xoves, 10 de novembro de 2016

O ourizo

Co seu ouro vello, mol,
o ourizo ouriceiro
toma o sol
no pico dun castiñeiro.
Tal un señor moi mandón:
o ourizón,
no pico dun castiñeiro
tomando o sol moi riseiro.
O ourizo está moi ledo
coa súa casa ben pechada
-¡ouh, qué medo!-
de espiñas toda cercada.
Quer botar unha risada
e os seus dentes arregaña
case un nada:
¡e xa fuxiu a castaña...!
Os soños na gaiola (1972)


mércores, 9 de novembro de 2016

Carta a Ramón Cabanillas

Cabaleiro dos Soños, Cantor do Ideal...:
Ramón Cabanillas xa non estás con nós.
Fuche un home sinxelo, con asomo de mal,
xardineiro de versos e pastor de ilusións.
A túa vida tivo a brancura do liño
e a claridade cintilante das estrelas.
A túa voz mostrounos o camiño
e púxonos, no corazón, doces arelas.
Do teu Cambados, nobre e mariñeiro,
chegou á miña Chaira a túa verdade.
O teu rexo e doce canto era sinceiro
e ten, por el, Galiza eternidade.
Galiza, coa túa morte, enmudeceu:
ninguén no mundo como ti cantaba.
Mais a túa voz de poeta non morreu
que a alma de Galiza en ti falaba.
Nós quedamos sós, desamparados...
Tristes, para sempre, quedaremos.
A túa morte deixounos abraiados:
¡foi a voz de Galiza a que perdemos!
Fuche un home cabal, enxebre e bon,
un enorme poeta verdadeiro.
Está triste sen ti o meu corazón
e ninguén me encherá o teu baleiro.
Intres inesquecíbeis vivín á beira túa,
o teu exemplo seguín de irmao maior.
Agora a miña voz, chorosa e núa,
faise verso transido pola dor...
Cantará sempre en min o teu cariño
cun cantar doce, místico e doente.
Mar Maior (1963)